ชวนรู้จัก ปลา เนื้ออ่อน เปิดประวัติปลาก้างพระร่วง อาศัยในไหน ?

ในบรรดาอาหารเลิศรสทั้งหมดทั้งมวล หลายคนคงจะปฏิเสธไม่ได้ว่า ปลาเนื้ออ่อนสามารถนำมาทำอาหารได้ บทความนี้จะชวนทุกคนมารู้จัก ปลา เนื้ออ่อน ให้มากขึ้นกว่านี้กันค่ะ ถ้าพร้อมแล้วไปดูกันเลยค่ะ 

ปลา เนื้ออ่อน นั้นจัดเป็นวงศ์ปลาเนื้ออ่อน หรือ Sheatfish, ปลา เนื้ออ่อน มักจะมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Siluridae ในอันดับปลาหนัง (Siluriformes) รูปร่างเพรียวยาว ลำตัวแบนข้างมาก ใช้ชื่อวงศ์ว่า Siluridae เป็นต้น

ส่วนหัวของปลา เนื้ออ่อน มักจะแบนราบหรือแบนข้างในบางชนิด ปากกว้าง มีฟันซี่เล็กและแหลมขึ้นบนขากรรไกรและเป็นแผ่นบนเพดาน มีหนวด 2-3 คู่เลยทีเดียวค่ะ

ลิงก์ : https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pla_nuea_on32.JPG

ในส่วนของปลา เนื้ออ่อน  จะมีครีบก้นยาวมากกว่าครึ่งหนึ่งของความยาวลำตัว ไม่มีครีบไขมัน ครีบหลังเล็กมาก ไม่มีก้านครีบแข็งแหลมที่ครีบอกและครีบหลัง ครีบหางเว้าตื้นหรือเป็นแฉก ครีบอกมีขนาดใหญ่ ครีบท้องเล็ก 

เจ้าปลา เนื้ออ่อน เป็นปลากินเนื้อเป็นอาหาร ได้แก่ แมลงขนาดเล็ก, ปลาขนาดเล็ก, กุ้งฝอย และสัตว์หน้าดินต่าง ๆ วางไข่แบบจมติดกับวัสดุใต้น้ำ

นอกจากนี้ ปลา เนื้ออ่อน  ยังสามารถพบตั้งแต่ยุโรป, เอเชียตอนบน, อินเดียไปจนถึงอินโดนีเชีย ทั้งปลา เนื้ออ่อน  ยังเป็นปลาเศรษฐกิจสำคัญชนิดหนึ่งของประเทศในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เช่น ประเทศไทย, กัมพูชา เลยทีเดียวค่ะ

สำหรับปลา เนื้ออ่อน  เฉพาะที่พบในประเทศไทยมีราว 30 ชนิด ชนิดที่มีขนาดเล็กสุด เช่น ปลาก้างพระร่วงที่มีความยาวราว 6.5-8 เซนติเมตร นิยมเลี้ยงเป็นปลาสวยงาม ใหญ่ที่สุดคือ ปลาเวลส์พบในยุโรป ที่สามารถยาวได้ถึง 3 เมตร และหนักกว่า 113 กิโลกรัมและชนิดใหญ่ที่สุดที่พบในประเทศไทยคือ ปลาค้าวขาวใหญ่ได้ถึง 2 เมตรอีกด้วยค่ะ

ปลาก้างพระเครื่อง เป็นปลาเนื้ออ่อน ?

ลิงก์ : https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%A5%E0%B9%8C:Glaswelse.jpg

                หากจะกล่าวถึง  ปลา เนื้ออ่อน  คงจะไม่กล่าวถึง ‘ปลาก้างพระร่วง’ ไม่ได้ บทความนี้จะพาทุกคนมาทำปลาก้างพระร่วงกันนะคะ มาดูกันเลยค่า       ปลาก้างพระร่วง เป็นปลาน้ำจืดชนิดหนึ่งในสกุล Kryptopterus นิยมเลี้ยงเป็นปลาสวยงามมากกว่าจะนำมาบริโภค พบได้ทั่วไปในตลาดซื้อขายปลาน้ำจืดสวยงามโดยเป็นปลาส่งออกที่ขึ้นชื่อชนิดหนึ่ง 

ในสมัยก่อนปี พ.ศ. 2525 ปลาก้างพระร่วงเคยถูกจัดให้เป็นปลาชนิดเดียวกับ K. bicirrhis ซึ่งเป็นชนิดที่มีขนาดใหญ่กว่า ดุกว่า และพบไม่บ่อยในตลาดปลาสวยงาม ต่อมาเชื่อกันว่าปลาก้างพระร่วงชนิดที่พบบ่อยในตลาดปลาเป็นชนิดเดียวกันกับ K. minor แต่ในปี พ.ศ. 2556 มีข้อสรุปว่าตัวอย่างปลาที่พบในตลาดปลานั้นเป็นชนิดต่างหากอีกชนิดหนึ่ง จึงได้รับการบรรยายชนิดใหม่โดยใช้ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า K. vitreolus ส่วนชนิด K. minor ที่แท้จริงมีถิ่นอาศัยจำกัดอยู่ที่เกาะบอร์เนียวเท่านั้น และแทบไม่เคยถูกนำเข้ามาในตลาดปลาสวยงามเลย

สำหรับชื่อชนิด vitreolus แผลงมาจากคำคุณศัพท์ VITREVS ในภาษาละตินซึ่งแปลว่า “ที่ใสหรือมีคุณสมบัติอย่างแก้ว” ส่วนชื่อสามัญในภาษาไทยนั้นมักมีที่มาจากนิทานพื้นบ้านภาคกลางที่เล่าต่อกันมาว่า พระร่วงได้เสวยปลาชนิดนี้จนเหลือแต่ก้าง จึงทิ้งลงน้ำและกล่าววาจาสิทธิ์ว่าขอให้ปลาตัวนี้ฟื้นคืนชีพขึ้นมา ปลาตัวดังกล่าวก็กลับมีชีวิตขึ้นใหม่จริง ๆ จึงได้ชื่อว่า “ก้างพระร่วง” นับแต่นั้น นอกจากชื่อปลาก้างพระร่วงแล้ว ยังมีชื่อเรียกตามท้องถิ่นอื่น ๆ อีก เช่น “ปลาผี”, “ปลาก้าง”, “ปลากระจก”, “ปลาเพียว” อีกด้วยค่ะ

ปลาก้างพระร่วง อาศัยอยู่ที่ไหน?

สำหรับถิ่นที่อยู่ของปลาก้างพระร่วงเป็นปลาประจำถิ่นของไทย อาศัยอยู่ตามแม่น้ำลำธารที่มีกระแสน้ำไหลแรงในภาคกลาง ภาคตะวันออก และภาคใต้ของประเทศ ปัจจุบันพบมากที่สุดตามลำน้ำทางตอนใต้ของคอคอดกระที่ไหลลงสู่อ่าวไทยและตามลำน้ำแถบทิวเขาบรรทัดในภาคตะวันออกอีกด้วยค่ะ

นอกจากนี้ยังมีรายงานการพบเห็นปลาก้างพระร่วงที่รัฐปีนังของมาเลเซียด้วย ทั้งนี้ ปลาที่พบในแม่น้ำลำคลองจะมีลำตัวสีขุ่นกว่าปลาที่พบในแหล่งน้ำบริเวณเชิงเขา เชื่อว่าเป็นเพราะปลาต้องปรับตัวให้กลมกลืนกับสภาพแวดล้อมเพื่อหลีกเลี่ยงศัตรู

ทั้งนี้ลักษณะจุดเด่นของปลาก้างพระร่วงนั้น คือ ปลาก้างพระร่วง มีหนวดคู่ 2 คู่อยู่ที่ขากรรไกรบนและล่าง โดยหนวดคู่บนจะยาวกว่าคู่ล่างมาก ครีบหลังมีขนาดเล็กและสั้นมากจนแทบมองไม่เห็น ครีบทวารเป็นแนวยาวจรดโคนหาง หางมีลักษณะเว้าลึก ลำตัวเพรียวยาวและแบนข้างมาก ความยาวทั้งหมดโดยปกติอยู่ที่ราว 6.5 ซm  แต่อาจพบยาวได้ถึง 8 ซm ลำตัวของปลาก้างพระร่วงโปร่งใส จนสามารถมองเห็นอวัยวะภายในได้ชัดเจน จึงกล่าวได้ว่าเป็น “ปลาที่ตัวใสที่สุดในโลก” ก็ว่าได้ ทั้งนี้เนื่องจากปลาก้างพระร่วงเป็นปลาที่ไม่มีเกล็ด และไม่มีเม็ดสีในร่างกาย อวัยวะส่วนใหญ่อยู่ใกล้กับหัว หากส่องด้วยแว่นขยายจะมองเห็นหัวใจปลาเต้นได้ และถ้ามีแสงกระทบในมุมที่ถูกต้องก็จะเห็นตัวปลาเป็นสีเหลือบรุ้งอีกด้วยค่ะ

นอกจากปลาก้างพระร่วงแล้ว มีปลาในสกุล Kryptopterus อีกเพียงสองชนิดที่มีลำตัวโปร่งใสอย่างเห็นได้ชัด ได้แก่ K. minor และ K. piperatus แต่แทบไม่พบปลาทั้งสองชนิดในตลาดปลาน้ำจืดสวยงาม ส่วนปลาชนิดอื่น ๆ รวมทั้ง K. bicirrhis จะมีลำตัวค่อนข้างโปร่งแสงหรือทึบแสง เป็นต้น

ปลาก้างพระร่วง มักอาศัยอยู่เป็นฝูงใหญ่จำนวน 100 ตัวขึ้นไป ชอบเกาะกลุ่มในแหล่งน้ำไหล โดยจะลอยตัวอยู่นิ่ง ๆ และหันหน้าสู้กระแสน้ำไปในทิศทางเดียวกันหมด ซึ่งเป็นปลาขี้ตื่นตกใจมาก เมื่อตกใจจะว่ายกระจัดกระจายไปคนละทิศละทาง จากนั้นก็จะกลับมาเกาะกลุ่มตามเดิม อาหารได้แก่ แมลงน้ำขนาดเล็กและแพลงก์ตอนสัตว์ อีกด้วย

เป็นอย่างไรกันบ้างคะ ปลาเนื้ออ่อนยังมีอีกหลากหลายชนิด ไม่ว่าจะเป็น ปลาขาไก่ ปลาคางเบือน ปลาค้าวขาว ปลาชะโอน ปลาชะโอนหิน ปลาดังแดง ปลาแดง ปลาน้ำเงิน และปลาสายยู เหล่านี้ล้วนเป็นปลาเนื้ออ่อนทั้งสิ้นค่ะ นอกจากนี้ ปลาก้างพระร่วง ที่จัดเป็น ปลาเนื้ออ่อน นั้น น่าสนใจทั้งนั้นเลยใช่ไหมค่ะ การรักษาและอนุรักษ์ปลาไว้ โดยเฉพาะปลาก้างพระร่วงไว้เป็นสิ่งสำคัญค่ะ เพื่อให้ระบบนิเวศของโลกของมนุษย์รเราน่าอยู่ขึ้น เติบโตยิ่งขึ้นนั่นเองค่ะ ซึ่งดีต่อมนุษย์เราและสิ่งแวดล้อมค่ะ